Çocukları Hayata Daha Fazla Katabilmek İçin…
Neler yapabiliriz? Çocukların seslerini günlük hayatta yeteri kadar duyuyor muyuz? Duysak da kulak verebiliyor muyuz? Peki duymak için gerçekten neler yapabiliriz? Günlük yaşamlarında çocukların katılımcı kimliklerini nasıl destekleyebiliriz?
Bunları ve daha fazlasını konuşmak adına 23 Aralık 2022 tarihinde Gülen Üstünel Anaokulu ebeveynleri ile bir araya geldik.
Bu semineri Boğaziçi Üniversitesi Erken Çocukluk Eğitimi bölümü son sınıf öğrencileri ve aynı zamanda da son bir dönem boyunca Gülen Üstünel Anaokulu’nda 4 ve 5 yaş grubundaki çocuklara eşlik eden stajyer öğretmenler olarak gerçekleştirdik.
Dönem boyunca sınıflarımızda yaptığımız gözlemler ve ön değerlendirmeler ebeveyn seminerimizin konusunu belirlemiş oldu: Çocuk Katılımı.
23 Aralık 2022 tarihi, saat 21.00’deki seminerimize başlarken öncelikle “Bugün neden buradayız?” sorusunu cevapladık ve seminerimizin konusunu ve amacını katılımcı ebeveynlerimizle paylaştık.
Sonra, katılımcı anne — babaların “çocuk” algısı üzerine fikir sahibi olabilmek için ön-değerlendirme olarak onlara “Çocuk kimdir?” sorusunu yönelttik. Çocuk dediğimiz zaman sizin aklınıza hangi kelime ve sıfatlar geliyor diye açıklayarak akıllarına gelen ilk kelimeleri paylaşmalarını istedik.
10 farklı ebeveynden gelen yanıtlar şöyleydi:
Daha sonra hep birlikte “Yol” isimli kısa ve sessiz filmi izledik. (https://www.youtube.com/watch?v=K3iMjKvExW0)
Buradaki amacımız şuydu: “Yol” animasyon filmi üzerinden çocukların katılım hakkına odaklanarak ebeveynleri çocuklarla ilişkilerinde tercih ettikleri yolları düşünmeye davet etmek, çocuk algısı üzerine konuşmak.
Bu kısa film aracılığıyla biraz şu noktaları sorgulamak ve keşfet istedik:
- Bizler anne, babalar ya da öğretmenler olarak çocuklarımızın hayata katılım hakkının hayata geçmesine engel olan tutumlara sahip miyiz?
- Ya da çocuklarımızın katılımının hayata geçmesi için biz ebeveynler çocuklarımızı nasıl destekleyebiliriz?
- Hayata daha fazla ve etkin şekilde katılmaları için günlük hayatta daha farklı neler yapabiliriz?
Bu sorular üzerinden biraz keşif yapmak istedik.
Bu sorular esnasında bize eşlik edecek bir uzmanımız vardı aynı zamanda yanımızda. Kendisi bir çocuk kitapları editörü: Sacide Ak. Dolu Botlar kitabının da editörü aynı zamanda.
Dolu Botlar kitabından bahsetmiştim size daha önce paylaşmış olduğum bir yazımda. Takip eden linke tıklayarak, yazıma ulaşabilirsiniz:
AH BENİM DOLU BOTLARIM!. Size bir hikayeden bahsetmek istiyorum… | by Tuba Belbağı | Medium
Sacide Ak Hanım’ın da değerli bilgi ve deneyim aktarımları oldu “Çocuğun Hayata Katılımı” konusunda bizleri destekleyecek. Anne-babaların sorularını da cevapladı aynı zamanda kendi sunumu sonrasında.
Ve oturumumuz sona ermeden ise, çeviri bir çocuk kitabı olan “Dolu Botlar” üzerine konuşup ebeveynler ile birlikte bir atölye gerçekleştirdik.
Ebeveyn atölyemizin bu oturumunda Dolu Botlar kitabını okuduktan sonra anne babalardan çocukları için birer bot çizmelerini istedik. Daha sonra kendi çizdikleri botlarla çocuklarının çizdikleri botları karşılaştırmalarını istedik. Ayrıca çocukların kendi çizdikleri botlar üzerine konuşmalarını tavsiye ettik. Çocuklar nasıl bir bot hayal ediyorlar? Bu botların içini hangi hayal, istek ve ihtiyaçlarla doldurmak istiyorlar? Bu konularla ilgili çocukların sesine kulak vermelerini istedik.
Tüm bu tartışma seansı, atölye seansı ve uzman sunumundan sonra; anne babaların bu akşam sonrasında “çocuk” algıları üzerindeki değişiklikleri gözlemlemek için bir kez daha “Çocuk kimdir?” sorusunu yönelttik onlara.
Günün sonunda gelen cevaplar ise şöyleydi:
Aileler ile iki oturum şeklinde gerçekleştirdiğimiz online seminerimizi hep birlikte değerlendirme yaparak sonlandırdık. Anne babalar bu seminer sayesinde fark ettiklerini ya da değişen düşüncelerini paylaştı.
Soruyu ikinci kere yönelttiğimizde “birey”, “özgür”, “biricik”, “başka” gibi kavramların daha fazla görülmesi; gerçekleştirdiğimiz seminerin amacımız doğrultusunda veliler için besleyici olduğunu fark etmemizi sağladı.
Soruları olan ebeveynler sorularını uzmanımıza iletme fırsatı elde etti. Ve soru-cevap seansımız ile seminerimizi tamamlamış olduk.
Bu cümlemi noktalamadan seminere paylaşımlarıyla katılım ve katkı sağlayan tüm ebeveynlere çok teşekkür etmek istiyorum.
Bu kısımdan sonra ise, seminerimizin konusu doğrultusunda çocukların katılımını destekleyebilecek öneriler, kaynaklar ve çocuklarla birlikte gerçekleştirilebilecek öneri deneyim planları ve uygulamalar paylaşmak istiyorum.
1-) Çocuğun Katılım Hakkına Odaklanan Bir Animasyon Filmi: “YOL”: https://www.youtube.com/watch?v=K3iMjKvExW0&t=2s
Seminer esnasında da izleyip üstüne konuştuğumuz bu filmi, partnerleriniz ve/ya çocuklarınızla birlikte konuşup üstüne tartışabilirsiniz.
2-) Çocuk Olmak ve Çocukluk | Doç. Dr. Zeynep B. Erdiller Yatmaz ile Uzmanlar Anlatıyor | AÇEV: https://www.youtube.com/watch?v=9mCRfhlgVHQ
3-) KA Dergi, Çocuk Algısı sayısı: KaDergi_S9.pdf
4-) Çocuk Katılımı El Kitabı | UNICEF Türkiye
5-)Nedir? — Genç Sesler Projesi (gencsesler.org)
6-) İlham Veren Yazılar — Genç Sesler Projesi (gencsesler.org)
7-)Çocuk Katılımı: Hemen, Şimdi! | Dijital Medya ve Çocuk (bilgi.edu.tr)
Yukarıdaki linklerde paylaştığım kaynakların tüm yetişkinleri çocukların katılım hakkı üzerine düşünmeye ve bu konuyla ilgili daha fazla bilgi sahibi olmaya davet etmesini dilerim.
Eğer siz de ebeveyn olarak çocuğunuzun yaşama katılım hakkını olması gerektiği gibi desteklemek isterseniz aşağıda sizler için hazırladığımız hedef listesinin bir çıktısını alarak maddelerin üzerine düşünüp “Çocuğunu Hayata Katan Aile” olma yolunda adımlar atabilirsiniz!
Ya da içine yeni girdiğimiz 2023 yılı için ailecek bir masa etrafına toplanarak çocuğunuzla birlikte bir “Hayal Panosu” hazırlayabilirsiniz!
Boğaziçi Üniversitesi stajyer öğretmenleri olarak siz ailelere önermek istediğimiz bir deneyim planı daha var! Çocuklarınızla birlikte birer kurabiye canavarı olmaya ne dersiniz? Sizce de birlikte mutfağa girip leziz kurabiyeler yapmak harika olmaz mı?
Bunu nasıl yapabileceğinize dair detaylara aşağıdaki link aracılığıyla ulaşabilirsiniz: https://docs.google.com/document/d/1CsXnEGM7ZJehBJyp68Ow-riCluU2Y-Ne/edit?usp=sharing&ouid=112941072873808524368&rtpof=true&sd=true
Peki sizce çocukları daha farklı nasıl dahil edebiliriz hayata? Yaşama katılım haklarını daha farklı nasıl destekleyebiliriz? Sizler de çocukları dahil ederek bir deneyim planı oluşturmaya ne dersiniz?
Ben yazımı noktalamadan önce sınıf arkadaşım Aysel Çamcı’nın “Çocuk Katılımı” temalı bir yazısını paylaşmak istiyorum sizlerle.
Hayli hayallerimiz, yollar aşacak botlarımız var…
Çocukların çevrelerini değiştirip dönüştürmekte, yeni şeyler yaratmakta ve keşfetmekte ne kadar yetenekli olduklarını fark ettiniz mi? Piaget, çocukları küçük bilim insanlarına benzetiyor, o kadar becerikli ve bir o kadar meraklı… Hayatın küçük aktif katılımcıları…
Peki, bizler çocukların kendi hayatlarında aktif katılımcılar olmalarına ne kadar alan veriyoruz? Çocukların kendi hayatlarının merkezinde olduklarını kabul edebiliyor muyuz yoksa günün birinde büyüyeceklerini ve bağımsız olacaklarını düşünüp hayatları hakkında kaygılanıyor muyuz? Bu soruların yanıtları yalnızca sizde… Fakat bizler şunu söyleyebiliriz çocuğun aileye katılımı arttıkça aile de toplum da güzelleşiyor ve zenginleşiyor.
Bowen çalışmalarında ailenin, bireylerden oluşan alt sistemlerin iç içe geçmiş çarklar gibi bir araya gelerek işleyen koca bir sistem olduğunu söyler. Çocuğu bu sistemden çıkarmak akıl kârı bir iş gibi görünmüyor, en azından sağlıklı işleyen bir sistem açısından.
Aile çalışmalarının annesi Diana Baumrind de çalışmalarında sağlıklı, çift yönlü ve duyarlı aile-çocuk ilişkilerinin sağlıklı bir çocuk gelişimin en önemli aşamalarından olduğunu söylüyor.
Çocuk güçlendikçe aile de güçleniyor, pek çok müdahale programı bu sonucu bildiriyor. Aile bilinçlendikçe çocukların gelişimi olumlu etkileniyor, ailenin maddi ve manevi dayanıklılığı artıyor.
AÇEV’in sitesini takip ederek Anne Destek-Baba Destek programlarını inceleyebilir, aile ve çocuk katılımıyla ilgili pek çok bilgiye ulaşabilir ve AÇEV’e destek olabilirsiniz.
Bırakalım çocukların fikirleriyle şenlensin yuvalarımız, söz sahibi olmalarından çekinmeyelim. Attığımız her adım, yaptığımız her yemek ve her yeni deneyim çocuklarımızla güzel.
Evinize, hayatınıza ve geleceğinize yön verirken çocuklarınızın duygularına ve düşüncelerine değer verin, değerli hissettirin. Bırakın çocuklar kendi hayatlarında söz sahibi olsunlar, karar mekanizmasına katılsınlar.
Sağlıklı ve mutlu günler.
Gerçekten ne güzel söylemiş Aysel!
Çocukların sesleriyle şenlenen yuvaların ve güzelleşen bir dünyanın hayaliyle…
Yazımı beğendiyseniz alkış atarak ve paylaşarak daha fazla kişiye ulaşmasını sağlayabilirsiniz.(En fazla 50'ye kadar alkış atılabildiğini biliyor muydunuz?) Yorum yaparak bana geri bildirimlerde bulunmanız ise beni çok mutlu eder.
İletişim için;
tubabelbagi@hotmail.com mail adresimden veya tuba.ogretmenim — instagram hesabımdan bana her zaman ulaşabilirsiniz.
